برچسب- قالب ووکامرس

امروزه اکثر MDF‌ های تولیدی در جهان به صورت روکش شده یا به عبارت بهتر روسازی شده مصرف می‌شوند. این روسازی شامل انواع روکشهای طبیعی (چوبی) و مصنوعی و رنگ و لاکهای مختلف است. MDF‌ های مورد مصرف در ایران نیز اکثرا بصورت روکش شده و عمدتاً با روکش‌های مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روکش‌ها را می‌توان به دو گروه عمده روکش‌های طبیعی (چوبی) و روکش‌‌های مصنوعی تقسیم کرد.

۱- روکش‌های طبیعی (چوبی): روکش چوبی (Veneer) به لایه‌های نازک چوب گفته می‌شود که طی فرآیند خاصی تولید می‌شوند. معمولاً پس از پخت چوب در بخار یا آب داغ، گرده بینه مرغوب چوبی را که اکثراً از گونه‌های پهن برگ هستند ،‌با روشهای لوله‌بری Peeling یا تراشه‌گیری Slicing تبدیل به لایه‌ها یا ورقه‌های نازک چوب تزئینی می‌کنند. (روکش گیری از چوب‌های سوزنی برگ نیز امکان پذیر است ولی مصرف کمی دارد)

۲- روکش‌های مصنوعی : لایه‌ها و اوراق منفرد یا مرکب از موادی نظیر کاغذ (تزئینی یا غیر تزئینی)،‌مواد ترموپلاستیک (PVC) و غیره ساخته می‌شود که می‌تواند به رزینهای مختلف مانند ملامین فرمالدئید و فنل فرمالدئید آغشته شده باشد. این اوراق ممکن است با لاکهای پوششی مقاوم در برابر عوامل مختلف ، ورقهای اکریلیک ،‌PVC و … پوشش داده شده باشد که برای پوشاندن سطوح اوراق فشرده چوبی (MDF‌ ،‌تخته طرح چوب و …) بکار می‌روند.

در ادامه این گزارش هر یک از روکش‌های فوق ، انواع آنها و همچنین سایر روشهای روسازی معرفی می‌شود.

در قسمت دوم گزارش ،‌قیمت انواع روکش‌های وارداتی ،‌منابع تأمین روکش‌ها ،‌میزان استفاده از روکشها در صنایع مختلف و برآورد نسبی حجم بازار و مصرف روکشهای MDF‌ در ایران ،‌مورد بررسی قرار می‌گیرد.

روکش‌های طبیعی (چوبی )‌

همانگونه که ذکر شد روکش‌های چوبی ورقه‌ها و لایه‌های نازک تهیه شده از چوب طبیعی هستند. انواع چوبهای دارای نقوش و رنگهای زیبا برای تولید روکش‌ چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نقش و رنگ چوب همیشه مورد علاقه انسان بوده ، بطوریکه سابقه تولید روکش چوبی به زمان مصریان باستان برمی‌گردد. بعلت محدودیت مقدار چوبهای با نقوش زیبا و بدون عیب و گران بودن آن معمولاً اینگونه چوبها را روکش گیری کرده و روی صفحات و اوراق فشرده چوبی و حتی چوب‌های نامرغوب می‌چسبانند. جالب توجه اینکه امروزه حتی برای تهیه انواع روکشهای مصنوعی که در ادامه تشریح خواهد شد از نقوش یا به عبارت بهتر از عکس روکشهای چوبی مرغوب چاپ شده روی کاغذ یا سایر موارد استفاده می‌کنند.

از روکش‌های چوبی برای روکش کردن انواع اوراق فشرده چوبی مثل نئوپان ،‌تخته لایه ، تخته   فیبر و MDF‌ استفاده می‌شود. استفاده از MDF‌ با روکش چوبی در جهان بسیار متداول است ،‌اما در ایران مرسوم نیست و می‌توان گفت تقریباً در ایران MDF‌ با روکش چوبی تاکنون بکار نرفته است. و MDF‌. با روکش چوبی در موارد کاربرد مختلفی که به تفصیل در بخش کاربردها آمده است،‌بکار می‌رود و از موارد عمده کاربرد آن در صنایع مبلمان خصوصاً مبلمان سنتی و کلاسیک و نیز طراحی داخلی ساختمانها و منازل و دیوارکوب‌ها ، پارتیشن‌های داخلی ساختمان است. MDF‌ های با روکش چوبی و لبه‌های گرد شده یا ابزار خورده را معمولاً بجای چوب طبیعی در موارد کاربرد چوب طبیعی از جمله مبلمان ،درهای کابینت ساده یا درهای کابینت ابزار خورده MDF‌ کاربرد دارند. استفاده از MDF‌ بجای چوب ماسیو ، بعلت ثبات ابعاد در شرایط اقلیمی متفاوت نسبت به چوب و دوام بیشتر ،‌بهتر است. روکش‌های چوبی را با پرسهای ممبران (بالشتکی) با چسب و با دمای ۵۸ c و زمان حداکثر ۲ دقیقه می‌توان روی سطوح ابزار خورده MDF‌ چسباند.

معمولاً در کشورهای پیشرفته کارخانجات مبلمان بزرگ دارای خطوط روکش چوبی هم هستند که روکش چوبی را خودشان تهیه و روی MDF‌ یا سایر تخته‌ها می‌چسبانند و در ساخت مبلمان بکار می‌برند.

در سطح جهان نقاطی که دارای منابع چوبی پهن برگ ارزان و قابل دسترس و مرغوب است.روکش چوبی نسبت به سایر روکش‌ها در مصارف عمومی مبلمان ترجیح داده می‌شود و مصرف بیشتری دارد مانند آمریکای شمالی و جنوبی و مناطق حاره که مقادیر زیادی چوب‌های خوش نقش قابل روکش‌گیری داشته و روکش‌ چوبی مرغوب و ارزان‌ در دسترس می‌باشد.اما در اروپا و آسیا (غیر از کشورهای مناطق گرمسیری دارای جنگلهای حاره ) روکش چوبی گران بوده و معمولاً تولید ملی آن امکان‌پذیر نیست ،‌لذا از روکشهای مصنوعی استفاده می‌کنند. در ایران نیز در سالهای اخیر در زمینه تولید روکش‌های چوبی مرغوب محدودیتهایی وجود دراد اما عامل بسیار تأثیرگذار در استفاده از روکش چوبی برای روکش کردن MDF‌ عامل مد و تغییر سلیقه مصرف مبلمان و نیز عدم آشنایی سازندگان مبلمان از قابلیتهای منحصر به فرد MDF‌ با روکش چوبی نسبت به نئوپان با روکش چوبی می‌باشد. از آنجاییکه در ایران استفاده از روکش چوبی فقط برای پوشش نئوپان و تولید مبلمان و لوازم تقریباً ارزان قیمت و سطح پایین متداول است،معمولاً از روکش‌های چوبی در صنعت MDF‌ استفاده نمی‌شود.

روکش کاری سطح MDF‌ یا هر نوع تخته دیگر با روکش‌های چوبی از آسان‌ترین انواع روکش کاری است که سطح بالایی از تلرانس ضخامت و معایب محدود تخته را تحمل می‌کند.انواع روکش‌های چوبی تلرانس ضخامت ۲/۰ تا ۳/۰ و حتی کمی بیشتر را در تخته تحمل می‌کنند. سطوح MDF‌ را به مقدار ۲ g/m 120-80 چسب زنی می‌کنند (معمولاً UF) و با روکش‌ چوبی تحت فشار ۲ kn/m 60-350 و دمای c 100-70 (پرسهای چند طبقه) و c 30-100 (پرسهای یک طبقه) به مدت ۴-۲ دقیقه (پرسهای چند طبقه) و ۶۰-۳۰ ثانیه (پرسهای یک طبقه) پرس می‌کنند.

از MDF‌ با روکشهای چوبی ، فقط در مواردی که خطر رطوبت و حرارت وجود ندارد ،‌استفاده می‌شود. از مزایای آن زیبایی و طبیعی بودن آن است که نظر بسیاری از مصرف کنندگان را به خود جلب می‌کند و عمده معایب آن عدم مقاومت در برابر رطوبت ، حرارت و مواد شیمیایی و … است.

MDF‌ با روکش چوبی در ساخت مبلمان و سایر لوازم که در جای خشک و بی‌خطر (حرارت) قرار دارند و در آشپزخانه ، در سطوح  عمودی (معمولاً درها) کاربرد دارد.

چون رطوبت MDF‌ معمولاً ۳ ۸% می‌باشد ، روکش چوبی مورد استفاده در روکش کاغذ نیز باید رطوبتی در حدود ۱۲ ۸ درصد داشته باشد. به طور کلی روکش چوبی حساسیت زیادی در برابر رطوبت ،‌حرارت ،‌ضربه ،‌سایش و … دارد. بعد از پرس ، ورق روکش شده MDF‌ حداقل باید به مدت ۸ ساعت باقی بماند کند تا سرد شود.

روکش‌های مصنوعی

۱٫ ورق‌های کاغذی (Paper Foil  ):

به این نوع روکش‌ها Finish Foil   یا به اصطلاح تجاری لترون Letron هم می‌گویند. لترون نام یکی از تولید کنندگان مشهور این نوع روکش است که امروزه این نوع روکش اغلب با نام این شرکت خوانده می‌شود. این روکش از یک لایه کاغذ معمولاً تزئینی با وزن پایه ۲g/m

۱۴۰٫ ۴۰ (گرم به متر مربع قبل از آغشته سازی) بصورت ساده یا طرحدار ،‌مات یا براق که با رزینهای (معمولاً) ملامین فرم آلدئید آغشته و خشک شده ،‌تشکیل شده است. وزن پایه‌ این روکش‌ها پس از آغشته سازی تا حداکثر ۲ g/m 300 نیز می‌رسد. این روکشها بصورت ورق در ابعاد مختلف و اکثراً بصورت رول تولید می‌شوند. تمام این  نوع روکشها را با استفاده از چسب و پرسهای طبقه‌ای یا پیوسته (رولی ، غلطکی) روی تخته می‌چسبانند ،‌چسبهای مورد استفاده عبارتند از اوره فرم آلدئید ، پلی وینیل استات PVA و غیره.

در اکثر مواقع این روکشها دارای نقوش و طرحها و رنگهای تزئینی هستند که بعنوان روکش تزئینی نهایی (دکور) استفاده می‌شوند. اما در مواردی محدود نیز برای رنگ کاری‌های دقیق و ظریف از انواع بدون رنگ و طرح آن بصورت ساده برای پوشش سطح MDF و زیرسازی رنگ استفاده می‌کنند. در این صورت این روکش می‌تواند صاف یا طرح برجسته مثل نقش رگه‌های چوب ،‌تار و پود و … براق یا مات باشد ، سپس روی آنها را رنگ می‌کنند.

این نوع روکش‌ها علاوه بر کاربرد در پوشش سطوح اوراق MDF برای ساخت نوار لبه ساده و پشت چسبدار و روکش‌ پروفیل‌ها و لبه‌های ابزار خورده کاربرد دارد.

MDF مورد استفاده برای روکش را با سنباده با دانه‌بندی ۱۰۰ Grit سنباده زنی می‌کنند و سطح تخته باید بدون غبار و ناصافی و … بوده و تمیز باشد. تلرانس ضخامت حداکثر بین ۲/۰ mm برای تخته‌های تا ضخامت ۳۰ میلی متر تا ۳/۰ mm برای تخته‌هایی با ضخامت بیش از ۳۰ میلی متر برای این روکش کاری قابل تحمل می‌باشد. سطوح تخته MDF باید قبل از روکش کردن تمیز شده و نیز عاری از عیوب سطحی باشد. همچنین دانه‌بندی میان سطح MDF برای روکش کاری مهم است ،‌زیرا اگر دانه‌بندی یکسان نباشد در روکش‌کاری‌های با سرعت بالا موجب اختلاف کیفیت چسبندگی روکش به تخته می‌شود.

شرایط چسبندگی فویل‌های کاغذی بسته به نوع تجهیزات روکش کردن فرق می‌کند. از پرسهای مسطح طبقاتی روکش‌های چوبی می‌توان برای چسباندن روکش‌های کاغذی ضخیم‌تر (بالای وزن پایه ۲ g/m 80 استفاده کرد. روکش کاغذهای سبک و متوسط از پنجاه سال پیش متداول شدند و در ابتدا پرسهای گرم طبقاتی مسطح با چسب UF معمولی یا کوپلیمرها برای چسباندن آنها استفاده می‌شد. اما امروزه اکثر روکش کنندگان MDF با این روکش‌ها دارای پرسهای روکش غلطک داغ پیوسته هستند که با چسب UF با فرمولاسیون خاص برای چسباندن روکش روی تخته استفاده می‌کنند. البته هنوز چسب‌های کوپلیمری هم برای اینکار استفاده می‌شود.

میزان پوشش چسب در هر دو روش حدود ۲٫ g/ 2m 1. 80 است. ایجاد بافت خاص روی روکش نیز در این روش امکان‌پذیر است که در پرسهای طبقه‌ای بوسیله صفحات (پلیت‌های) منقوش برجسته و در پرسهای غلطکی با استفاده از یک رول ثانویه با نقوش برجسته ایجاد می‌شود.

این نوع روکش از ارزانترین انواع روکش می‌باشد که در مبلمانها و لوازم ارزان قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روکش در برابر سایش و خش و کلاً عوامل مکانیکی مقاومت ندارد و مقاومتش در برابر حرارت و رطوبت نیز کمتر از روکش‌های ملامینه و لامینت‌ها است.

بیشترین کاربرد MDFهای روکش شده با فویل کاغذی در ساخت کتابخانه‌ها ،‌قفسه‌های خانگی و مبلمان اداری و منزل کم دوام و ارزان است. از مزایای این روکش تنوع رنگ و نقش و … ارزانی و کار آسان با آن است. و از معایب آن کلاً می‌توان دوام کمتر و مقاومت کمتر نسبت به عوامل خارجی را ذکر کرد.

یکی از انواع روکشهای کاغذی ،‌روکش‌ کاغذی با وزن پایه پایین ۱ ، است که معمولاً بصورت روکش مجزا در داخل روکش‌های کاغذ بسته‌بندی می‌شود.این نوع روکش که در بازارهای جهانی با عنوان روکش کاغذ برنج ژاپنی ۲ نیز معروف است، از کاغذهای با وزن پایه۲g/m 40. 23 ساخته می‌شود. این کاغذها هم بصورت تزئینی و هم بصورت ساده (جهت زیرسازی برای رنگ) وجود دارند و نیز به دو صورت آغشته شده و آغشته نشده عرضه می‌شوند و روی صفحات اوراق فشرده چوبی و MDF چسبانده می‌شوند.این نوع روکش برای زیرسازی اقدامات روسازی بصری مانند رنگ و لاک و … مناسب و ارزان بوده اما بصورت منفرد روکش کم دوام است. عمده استفاده از این نوعو روکش نیز در مبلمان و قفسه‌های کم دوام است. این نوع روکش از کمترین دوام و مقاومت در برابر سایش ، ضربه به حرارت ،‌رطوبت و غیره برخوردار است.

۲٫ روکشهای ترموپلاستیک ۳

این گروه روکشهای مصنوعی ،‌روکشهای ساخته شده از مواد گرما نرم (ترموپلاستیک) هستند که در اثر گرما تغییر شکل داده و قابلیت انعطاف بسیار بالایی دارند.بعضی روکش‌های دیگر از جمله روکشهای چوبی و کاغذی هم در روکش کردن سطوح ناهموار و ابزار خورده استفاده می‌شود اما در سطوحی که دارای اختلاف سطح‌های عمیق و زیاد و اشکال برجسته و فرورفته با انحناء‌های متعدد و مشکل هستند فقط می‌توان از روکش‌های ترموپلاستیک استفاده کرد. قابلیت انعطاف این نوع روکش از مزیتهای کاربردی آنها محسوب می‌شود. این نوع روکشها عمدتاً شامل روکش PVC و ورقهای اکریلیک است که روکش PVC پرمصرف‌ترین آنها می‌باشد.

الف – روکش پلی وینیل کلراید PVC

فویل‌های PVC در تعداد لایه‌های مختلف ،‌تنوع لایه‌های مختلف ،‌ضخامتها ،‌رنگها ونقوش مختلف و نیز نقوش برجسته مختلف (صاف ،براق ،‌مات، رگه چوبی و…) بسته به نوع کاربرد مورد نیاز تولید می‌شوند و معمولاً شامل لایه‌های پلی و نییل کلراید ،‌لایه آستری و لاکهای متفاوت هستند. ضخامت این نوع روکشها بین ۲/۰ تا ۳ میلی‌متر است.

بعلت قابلیت انعطاف‌ این نوع روکش ، از آن برای روکش کردن سطوح ابزار خورده با اختلاف سطح زیاد و نیز برای ساخت نوار لبه ،‌روکش کردن پروفیل‌ها ،‌نوار لبه‌های فرم‌دار و فرز خورده استفاده می‌شود. مثلاً روکش کردن درهای کابینت‌هایی که دارای ماشین کاری‌های عمیق هستند. همچنین یکی از استفاده‌های منحصر به فرد روکش‌های PVC در ساخت مصنوعاتی است که نیاز به پیوستگی روکش در ابعاد مختلف یک سازه یا به عبارتی نیاز به ایجاد شیار V شکل روی تخته و تاکردن آن باشد،‌بهترین مثالها در این مواد تولید میز تلویزیون و جعبه بلندگو (باند) و … است.

این نوع روکشها را روی سطوح صاف MDF که با سنباده با ۱۰۰ Grit سنباده شده است و تمیز شده است می‌چسبانند. تلرانس ضخامت تا ۳/۰+ میلی متر را می‌توان در این مورد قبول کرد.

روکش‌های PVC را معمولاً در دمای اتاق با پرسهای غلطکی با استفاده از پاشش چسبهای کوپلیمری یا چسب اپوکسید می‌چسبانند. در بعضی مواقع چسبهای گرما نرم نیز استفاده می‌کنند. تخته خارج شده از پرس باید روی سطوح صاف برای چند ساعت نگهداری شود تا اتصال بین روکش و تخته توسط چسب تکمیل شود.

تخته‌های MDF ابزار خورده در سطح یا لبه را با استفاده از پرس ممبران با روکش‌ PVC به راحتی می‌توان روکشی کرد. این نوع محصول در ساخت در کابینت‌ها و لوازم اتاق خواب کاربرد دارد. انعطاف بسیار خوب روکش PVC خصوصاً وقتی که داخل پرس ممبران حرارت می‌بیند باعث می‌شود که بتوان نقوش بسیار ریز و ظریف ،‌ابزار خورده‌های عمیق ، اشکال با شعاع‌های کوچک و سخت را با آن روکش کرد.

در این نوع ماشین کاری تنها تخته قابل استفاده MDF است. در این روش سطح و محلهای ابزار خورده را با اسپری چسب پلی اورتان پوشانده و با دمای ۸۵c پرس می‌کنند.

در سطوح صاف در صورت نیاز می‌توان روکش PVC را بصورت نقش برجسته یا دو لایه با دو رنگ و نقش چسباند. در صورت چسباندن دو لایه متفاوت PVC ،‌لایه رویی را طبق نقشی خاص برمی‌دارند تا حالت دو رنگ زیر و رو نمایان شود. از تخته‌های روکش شده با PVC غیر از مصارف یاد شده در ، استفاده‌های عمومی مثل مبلمان اداری نیز استفاده می‌شود. این نوع روکش زیبایی روکش‌های لامینت و ملامینه را ندارد. و در برابر حرارت مطلقاً مقاوم نیست. هرچند رویه آن نسبت به آب (خنک) و رطوبت مقاوم است. اما مقاومت در برابر رطوبت بستگی به چسب مصرفی در چسباندن روکش نیز دارد.

این نوع روکش در برابر عوامل مکانیکی مانند سایش و خش و … نیز مقاومت دارد. تمیز کردن آن بعلت مقاومت سطحی در برابر آب و جنس آن بسیار آسان است و نیز از محاسن آن قابلیت کار آسان با این نوع تخته‌های روکش شده است.

کلاً این نوع روکش دوام بالایی ندارد و برای ساخت مبلمان داخلی اداری و … کم دوام هم از آن استفاده می‌شود. استفاده از این روکش در آشپزخانه (بجز در کابینت) توصیه نمی‌شود، ‌مخصوصاً رویه کابینت.

ب- روکش‌های ورق اکریلیک

نوع دوم روکشهای ترموپلاستیک ورقهای اکریلیک هستند. این نوع روکشها متشکل از هیدروکسید آلومینیم (تری هیدرید آلومینیوم (ATH) ،‌رزین اکریلیک MMA و رنگدانه‌ها می‌باشد. دامنه ضخامت این روکشها ۳ تا ۱۹ میلیمتر است و وزن مخصوص آنها حدود ۱/۷۷ گرم بر سانتی‌متر مکعب می‌باشد.

این روکشها دارای تمام مزایای روکشهای PVC از جمله فرم‌پذیری و قابلیت انعطاف بسیار بالایی در دمای ۸۰-۷۰ درجه سانتی گراد در داخل پرس ممبران را دارد. ضمن اینکه دارای مقاومت به ضربه ، مناسب و نیز قابلیت منحصر به فرد ترمیم‌پذیری است. بطوریکه می‌توان سطوح آسیب دیده آن را  ترمیم کرد و سطوح ترمیم شده نیز به راحتی قابل تشخیص نخواهد بود. ضمناً حساسیت این نوع روکش نسبت به آتش سیگار و تغییر رنگ در برابر نور خورشید کمتر از PVC است. تنوع رنگ این روکشها بسیار زیاد است.

همانگونه که ملاحظه می‌شود این نوع روکش دارای تمام مزایای PVC و یکسری مزایای بالاتر می‌باشد مورد استفاده آن مشابه به موارد استفاده PVC بوده و با این تقاوت که از این روکش در مصنوعات گرانتر و مرغوبتر استفاده می‌شود.